Somo la 15/19
Ukurasa wa 2/7 Kuelewa mabadiliko kutoka malezi mpaka maisha ya utu uzima kuwa mpango ya muda mrefuKUELEWA MABADILIKO KUTOKA MALEZI MPAKA MAISHA YA UTU UZIMA KUWA MPANGO YA MUDA MREFU
Utafiti wa ulimwengu katika kufanikiwa au kutofanikiwa baada ya utunzaji unaonyesha kuwa wakati huu ni wakati muhimu sana kwa vijana. Kwa wengi ambao wameishi bila malezi ya upendo katika mazingira yaliyolindwa, kurudi kwao au mpito kwa jamii na utamaduni wa asili ni uzoefu ambao unachangamoto sana.
Ingawa wengi hufaulu, wengi sana huishia kukosa makazi, na ukosefu wa ajira kwa maisha yote, au kujihusisha na vitendo vya uhalifu. Lazima tusikilize uzoefu wa wa waliotoka katika malezi (makao): wanasema kwamba mabadiliko ya maisha ya kujitegemea katika jamii hufanyika ghafla sana.
Mara nyingi tunafikiria kutoka kwenye kama mabadiliko kutoka kwa malezi na ulinzi kwenda maisha ya kujitegemea. Kama ilivyosemwa na mtafiti mmoja wa Kiafrika, wazo hili halijaonekana kuwa muhimu. Kwa sababu: uhuru katika ujana unaweza kupatikana tu kwa maandalizi kutoka mwanzo wa huduma, na kwa kujenga mtandao mpya wa kijamii unaotegemeana baada ya kuondoka Kuondoka ni mchakato wa muda mrefu: Katika mahojiano, vijana wanaotoka kwenye huduma za malezi huuliza mpango wa muda mrefu na maandalizi kutoka utoto, na msaada zaidi baada ya kutoka kwenye kituo. Katika kipindi hiki, utapewa maarifa na maoni kwa awamu zote tatu kutoka utoto hadi utunzaji wa watoto. Unaweza kuamua kufanya mpango wa kazi kwa kila awamu, au kuzingatia moja yao, kulingana na hali yako. Ili kupanga jinsi ya kuboresha utayarishaji na usaidizi, wacha kwanza tujue: ni changamoto zipi kwa vijana waliotoka kwenye huduma za malezi wa Afrika Mashariki?
KUELEWA CHANAGAMOTO KUU NNE ZINAZO WAKUTA VIJANA WANAOTOKA KWENYE MAKAO AFRIKA MASHARIKI
Mahojiano yetu na vijana waliokuwa kwenye makao na watafiti wa Kiafrika wanataja changamoto nne kuu ambazo vijana waliomba msaada ili kushinda changamoto hizo.wanahitaji kujifunza kwa vitendo ujuzi wa kila siku wa aisha tangu wakiwa watoto.pia Wanahitaji msaada kujitenga na mama wa SOS au wazazi wa kulea, na wana msaada kutoka kwa wengine ili kuwaongoza wakiwa nje ya makao.pia jinsi ya kuungana na familia ya asili, na wafanyikazi wa kijamii, na mahali pa kazi, wakiwa na vijana wengine.
Haya ndio maswali wanayotuuliza:
“Ninaachaje msingi wangu salama na kushinda utengano?”
Lengo muhimu zaidi la kufanikiwa maishani baada ya matunzo ni: kukua na kuwa na uhusiano wa kina wa kihemko na mama walezi au wazazi walezi, na uhusiano na ndugu na marafiki. Kwa vijana, kuuaga msingi huu unaojulikana ni changamoto. Kiwewe cha kujitenga kwa utoto kinaweza kuamka tena na kusababisha wasiwasi mkubwa na mafadhaiko. Kama ilivyoonyeshwa kama ilivyo elezwa na vijana wanaotoka kwenye malezi Africa.
“Kila kitu kitakuwa giza na nitaogopa. Nimejaa huzuni… Ninajisikia mgonjwa juu yangu kila ninapofikiria siku za usoni”.
Baada ya kutoka kwenye huduma ya malezi, uhusiano muhimu na viambatisho vya muda mrefu na walezi na waalimu mara nyingi hupotea. Wahamiaji wa vijana huripoti huzuni na upweke wakati akina mama wa SOS wanastaafu, au familia ya walezi inakaa kwa kutunza watoto wapya. Wanahitaji miongozo, hata baada ya utunzaji.
“Je! Nilijifunza ujuzi wa kila siku kabla ya kutoka kwenye makao?”
Kukua katika mazingira yaliyolindwa ni nzuri kwa viambatisho salama, utendaji wa shule na maendeleo ya kijamii. Walakini, wengi walitunzwa na kuhudumiwa katika utoto, badala ya kushiriki kikamilifu katika kazi za kila siku, na hivyo kujifunza stadi za kimsingi za maisha. Wanaporudi kwenye jamii, wengi wanakutana na shida katika kuweka miadi, kusimamia akaunti ya benki au kupanga bajeti, kuandika maombi ya kazi, au kupika chakula, au kutumia usafiri wa umma. Vijana wa Kijiji cha watoto wana ufaulu mzuri wa shule kuliko waliotoka katika huduma ya malezi (makao) (nane kati ya kumi hufaulu mtihani wa darasa la 9, na 14% wana digrii za masomo). Lakini mara nyingi wana shida kubwa katika kusimamia kazi za kila siku. Wanahitaji kujifunza stadi rahisi za maisha muda mrefu kabla ya kuondoka.
“Je! Ninaweza kupata kazi yangu ya kwanza na mahali pa kuishi?”
Kulingana na Benki ya Maendeleo ya Afrika (2016) vijana milioni 12 huingia kwenye soko la ajira kila mwaka na ajira mpya milioni 3 tu ndizo zinazopatikana. Viwango vya juu vya ukosefu wa ajira kwa vijana ni changamoto kubwa kwa vijana waliotoka katika makao wa Afrika Mashariki. Hata kwa mtihani mzuri, ni ngumu kwao kupata kazi ili kulipia gharama zao za kila siku. Kupata kazi katika vitongoji au vitongoji duni mara nyingi huhitaji elimu ya ufundi katika ufundi wa vitendo (kulehemu, useremala, ukarabati wa gari, uuzaji wabidhaa mitaani, n.k.) ambazo zinapaswa kujifunza kama kijana. Stadi za kazi ni muhimu zaidi, kwani uhamiaji mkubwa kutoka vijiji hadi miji hufanya iwe ngumu kupata na kulipia nyumba. Wanahitaji mafunzo kama vijana, katika kazi ambazo zinahitajika na zinafaa katika jamii.
“Ninawezaje kuwasiliana na mitandao ya kijamii katika jamii yangu mpya?”
Vijana wanatoka kwenye makao walituambia kuwa mabadiliko ya maisha ya kujitegemea katika jamii yanaweza kuwa makubwa kwao, hata na mazoea ya sasa ya maandalizi. Mara nyingi hujisikia peke yao na wazi, hawajui jinsi ya kuungana na jamii mpya wanayoishi, au kupata ugumu wa kuungana tena na familia yao ya asili. Wapi kupata mapenzi mema na msaada, na mitego ya kuepukwa- ni nani anayeweza kudanganya au kuwatumia vibaya? Wanahitaji msaada wa kujenga mitandao mpya ya kijamii katika jamii, na ushauri wa kuwaepusha na hatari.