Immikkoortoq 4/8
Qupperneq 2/5: Sammisaq A: Suliassanik aamma ataqatigiinnermik aallutaqarneqSammisaq A: Suliassanik aamma ataqatigiinnermik aallutaqarneq
Illit ilissilu sammisasi makkunani paarlaateqattaaginnavittarput:
Suliassanik aallutaqarneq: meeqqat inuusuttullu sammisaqaqatigineri imaluunniit atortussat arlaannik ilinniartitsineq, tassani sulianik aaqqiisinnaaneq ukkataralugu. Tamanna iganermik, meeqqat/ inuusuttut piffissami iluameersumi innartarnissaannik, eqqiaanermik il.il. ilinniartitsinerusinnaavoq. Tamakku meeqqap pisariaqartitaanik naammassinnissinnaapput (nerisassat, sinik, sammisassat) kiisalu ullup ingerlanerani nalinginnaasumik ingerlaatsimik pilersitsisinnaallutik. Meeqqanut inersimasunullu ullup ingerlaasissaanik siumullu nalunanngereersumik pilersitsinissaq siunertaavoq: nerisarfiit aalajangersimasut, atuarfimmi tiimit pilersaarutaat, angajoqqaat oqarasuaatikkut oqaloqatigineqarnissaannut piffissat aalajangersimasut, nalliuttunik imaluunniit angalaarnernik aaqqissuussineq, ilinniakkerineq il.il.
Attaveqarnermik aallutaqarneq: Tassa suut tamarmik inuttut ataqatigiilernissamut tunngasut: attaveqarneq, oqaloqatigiinnerit, isummanik, misigissutsinik, isumassarsianik, aliasunnernik nuannaarnernillu avitseqatigiinneq. Inernerusut anguneqaraangata imaluunniit pissusilersuutit kissaatigisat takutinneqaraangata nersualaarineq. Meeraq imaluunniit inuusuttoq akigaangakku nammineq periataarnermi misigissutsitit qisuariaatitillu ersarissumik takutittarnissai, ilinnut nammineq tulluartumik.
Meeqqamik inuusuttumilluunniit oqaloqatiginninnerusinnaavoq, qungujunnerusinnaavoq, eqitaarinninnerusinnaavoq, meeqqaap annilaangagisinnaasaanik angajoqqaavanik oqaloqateqarnerusinnaavoq il.il. Toqqissisimanermik ammanermillu pilersitsisussamik inuttut ataqatigiinnermik naleqquttumik pilersitsinissaq anguniagaavoq. Oqaluttuamik nuannersumik oqaluttuarneq imaluunniit illarnartumik arlaannik oqaaseqarneq. Kaajallaalluni tiimi ataatsimiinnerluunniit aallartinneqarsinnaavoq: ”Ullumikkut qanoq ippisi? Tamassi to minutsinik periarfissaqarpusi”. Inunnut ataasiakkaanut atatillugu aamma eqimattanut atatillugu attaveqarnermik suliaqarneq pisarpoq.
ATTAVEQARNERMIK AALLUTAQARNERMUT ANNERTUUMUT ANNIKITSUMULLU ASSERSUUTIT: INGERLAATSIT MISIGISSUTSILLU
Suliaqariaatsini taakkunani marlunni assigiinngitsuni meeraaqqanut attaveqarneq ersarinnerpaavoq, tamannali meeqqanik annerusunik inuusuttunillu attaveqarnermut aamma atuuppoq. Videoni ukunani attaveqarnermik aallutaqartup annertuup annikitsullu assigiinngissutaat ersarilluinnarput.
Attaveqarnermik annikitsumik aallutaqarneq: Una arnaq Bulgariami børnehjemimi sulivoq, tassani isumaavoq sulisut suliassatik taamaallaat suliarissagaat, meeqqanullu attaveqaratik imaluunniit ineriartortitsissanatik. Taamaattumik nangilersuinermini suliassani kisiat ukkataraa. Naammassipallappoq meeqqallu tullianut ingerlaqqipallalluni. Attaveqarnermik suliaqarnerup amigaatigineqarnerata qanoq isumaqarnera ersarippoq: niviarsiaraq ineriartornermini annertuumik kinguarsimavoq timikkut aamma inooqataanermi, naammattunik nerisaqaraluarluni.
Attaveqarnermik annertuumik aallutaqarneq: Arnaq nangimik taarsiiutigaluni – meeraq oqaluullugulu meerarlu qiviarsarlugu. Suliassaq attaveqarnerlu oqimaaqatigiisissinnaavai – piffissap nalinginnaasup iluani suliani naammassivaa meerarlu ineriartortillugu. Arnap taassuma meeraq malinnaasinnaanermik, nuannaarnermik aamma inummut attaveqarnermik ilinniartippaa, taakku ilinniartitsisumik/ perorsaasumik kingusinnerusukkut attaveqarnissamut piumasaqaataapput.
SULIASSANIK AALLUTAQARNERUP AAMMA ATTAVEQARNERMIK AALLUTAQARNERUP AKORNANNI OQIMAAQATIGIINNEQ
Isumassuisut ilaat suliamut suliassanullu annertuumik aallutaqartarput, peqatigitillugulu attaveqarnermik annertuumik aallutaqarlutik, allalli immikkoortuni taakkunani ataatsimi torrallaanerusarlutik aappaanilu torrallaannginnerusarlutik.
Isumaliutersuutigiuk qanoq illit (aamma suleqatigiittut) pingaarnersiuisarnerlutit, kiisalu taakku immikkoortup tullianut nuunniarneqarsinnaanersut:
Misiliguk boksimut illit isummannut tulluarnerusumut inissillutit. Taava isumaliutersuutigiuk suliffinni meeqqat inuusuttullu assigiinngitsut iluseq sorleq maannakkorpiaq pisariaqartinneraat. Aappaanut saakkusunneruit? Aamma isumaliutersuutigisinnaavat isummat sorliit suliffinni takussaanerpaanersut, ataatsimullu isummat allanngornissaannik pisariaqartitsisoqarnersoq.
Suliassamik annertuumik aallutaqarneq attaveqarnermillu suliaqannginneq:
”Pialuit suliassallu naammassinissaat ulapputigisorujussuuara. Misigissutsit eqqartorpallaarnagit”.
Piffissani sivikitsuni ajunngitsumik atorsinnaavoq, meeqqat inuusuttullu tamarmik toqqissisimappata suliassamillu oqimaattumik naammassinninnissamut piareersimappata, ass. sisorarluni unamminermi imaluunniit kisitsilluni unamminermi peqataanermi. Piffissap ingerlanerani meeqqat ajornartorsiutinik ammasumik eqqartuisinnaanngikkaangamik ajornartorsiulersarput.
(Autistit inooqataanermi kalerrisaarutinik paasinnissinnaanngitsut una iluarinerpaasarpaat).
Suliassamik annikitsumik aallutaqarneq attaveqarnermillu annikitsumik aallutaqarneq:
“Oqaloqatigiinnissamut ataqatigiinnissamullu sulissuteqarpallaarneq ajorpunga, suliassatillu naammassineq ajorpaat”.
Sullissisuni sulilerlaajusuni eqimattanillu aqutsinissamut ajornartorsiuteqartuni imaluunniit nukissaaruttutut uippakajaartutulluunniit misigisuni takuneqartarpoq. Sullissisup ikiorneqarnissaa pisariaqarpoq.
Suliassamik annertuumik aallutaqarneq attaveqarnermillu annertuumik aallutaqarneq:
“Inuusuttunik oqaloqateqarneq kiisalu suliakkiinermik paarlaattarlugu, attaveqarnissamut imaluunniit ajornartorsiuteqaleraangata paarlaateqqittarlugit silaannaq pitsaasuutittarpara”.
Una sulissuteqarnermik pisariaqartitsivoq, kisiannili eqimattat suleqatigiinnerannut ilikkagaqarnissamullu kajumissusaannut pitsaanerpaamik inerneqartarluni.
Suliassamik annikitsumik aallutaqarneq attaveqarnermillu annertuumik aallutaqarneq:
“Piffissap annerpaartaa misigissutsit, eqqarsaatit ajornartorsiutillu pillugit meeqqat inuusuttullu oqaloqatiginerinut atortarpara”.
Inissinnerup kingorna attaveqatigiinnermi siullermi kiisalu tiimip imaluunniit ataatsimiinnerup aallartinnerani pitsaanerusarpoq. Meeraq imaluunniit eqimattat artornartumik misigisaqarsimappata, qaangiinissaanut aamma pitsaasuusarpoq. Sivisuallaamik ingerlakkaanni, suliassat naammassineqassanngillat piffissarlu misigisimajunnaarneqassaaq.
”Meeqqat nipangerlutik issianissaq ajornakusoortittarpaat, taamaattumik annertuumik sammisaqartitsisarpugut. Tamanna tiimerpassuarni perorsaaneruvoq minutsialunnguanilu ilinniartitsinerulluni.”
Kalaallit Nunaanni ilinniartitsisup oqaaseqaatai
EQIMATTAKKAARLUNI MARLUKKAARLUNI OQALLINNEQ
Parvis
2×5 minutsit:
-
- Iluseq sorleq ilinnut tulluarnerutippiuk?
- Iluseq sorleq suliffinni tatigisaanerpaajua?
- Meeqqat inuusuttullu sullitasi qiviarukkit: maannakkorpiaq iluseq sorleq pisariaqartinnerpaavaat? Toqqissisimappat suliassanullu piareersimallutik, imaluunniit toqqissisimanngillat imminnullu annikitsumik naleqartillutik?
- Ilai toqqissisimappata, ilaalu taamaannatik: avissaartissinnaavigit imaluunniit pisariaqartitai naapertorlugit assigiinngitsunik marlunnik sullissinnaavigit?