Immikkoortoq 4/8
Qupperneq 4/5: Sammisaq B: toqqissisimatitsisumik sullissinermi pissusilersuutit sisamatSammisaq B: toqqissisimatitsisumik sullissinermi pissusilersuutit sisamat
Ilisimatuut arlallit misissornikuuaat, ilinniartitsisut perorsaasullu meeqqanik inuusuttunillu toqqissisimanartumik attaveqarnermik pilersitsiniaraangamik qanorpiaq attaveqartarnersut. Tamatuma takutippaa meeqqanut inuusuttunullu attaveqarnermi assigiinngitsunik sisamanik iliuuseqarnissaq eqqumaffigisuaannaraat, tamannalu piffissaq ungasissoq eqqarsaatigalugu toqqissisimanermik pilersitsisoq:
1: PISSARSIARIUMINARNEQ ATTAVEQAKULANERLU
Meeraq attaveqarusukkaangat kalerrisaarutaat eqqumaffigisarpaat akikkajullutillu. Namminneq aamma attaveqakkajuttarput – pingaartumik taakkununnga, toqqissisimanngitsumik niguisumik attaveqarnermi pissusilersuutilinnut, namminnerlu ujartuisuunngitsunut. Nipimik erinaqanngitsumik kiisalu kiinnat ilusaanik qanoq misiginermik ersersitsisunik atuisarput – isumassuisoq ajornanngitsumik ”atuarneqarsinnaasariaqarpoq”. Meeqqap tusarnaarnissaanut oqaloqatiginissaanullu piffissamik atuisarput, isikkullu toqqarlugu isiginiartarlugu. Meeqqamut pissarsiariuminartuupput attavigiuminartuullutillu – timikkut tarnikkullu. Meeraq inuusuttorluunniit kamappat, aliasuppat imaluunniit saammarsarneqarnissamik ujartuippat, inersimasoqarpoq qanittumik suliaminik unitsitsigallarnissamut eqqumaffiginninnissamullu piareersimasumik – pissusilersornissamut aalajangersimasumut piumasaqaatitaqanngitsumik, aamma meeqqap/ inuusuttup sivisuumik utaqqisariaqanngisaanik. Tassa inersimasup meeqqallu/inuusuttullu akornanni illuatungeriimmik attaveqartoqartarpoq.
Uani takuarsi Dr. Ed Tronick’ip “Still Face Experiment”. Anaanaq siullermik tusaallunilu suleqataanissamut ilitsersuunneqarpoq – taava kiinaani pissutsinik takussutissaqassanngitsoq qinnuigineqarpoq. Malugiuk meeqqap kajumissusaa ilinniarneralu anaanaq misigissutsinik takutitsippat kiisalu ataqatigiinnermi rytmelersuilluni. Taava malugiuk anaanaq taamaaliunngikkaangat meeraq qanoq qisuariarnersoq.
Ullumikkut meeraatigisatit inuusuttuutitilluunniit eqqarsaatigikkit – arlalippassuit angajoqqaamik sunniiveqatigiinnermik pilersitsisumik misigisaqarnikuunngillat, taamaattumillu ullumikkut aamma ilinnut akinissartik ajornakusoortippaat. Isumaliutersuutigiuk illit nammineq ataqatigiinnermi qanoq rytmemik pilersitsisinnaanerlutit misigissutsinillu ersarissumik takutitsisinnaanerlutit.
2: SUNNERTIANEQ
Pisuni sunnertianermik pissusilersortarput, meeqqap misigissusaanut perungassusaanullu tulluartunik. Suliassaqarpoq naammassineqartussanik (iganeq, eqqiaaneq, saliineq, kigutigissarneq, ilinniartitaaneq sammisassallu allat), kisianni meeqqap/ inuusuttup isumaa ’atuartarpaat’ suliassanik naammassinninnissaq tamatumunnga tulluussarniarlugu. Meeqqap isumaa atuarsinnaagukku isumaqarpoq allannguuteqapallassinnaanernut piareersimasutit: inuusuttoq aliasuppat takutissavat paasineqartoq, kamappat imaluunniit puffassimaarpat oqaaseqarfigissavat.
Assersuut:
Paninnguaq 3. klassertoq timersornermi issiavimmut ingissimavoq – pinnguarnermit ungasissumut. Talini krydsertillugit issiavoq, taamaattumik ilinniartitsisup ornippaa paasiniarlugu suna ajoqutaanersoq. Qanoq iliornera misigineralu apeqqutaalluni ilinniartitsisup akissutissani tulluussarpaa. Qasulaaginnarpat qiimallunili, ilinniartitsisoq oqassaaq ”Imermik imeriartulaarit, taava piariissaatit. Unamminermi amigaatigaatsigit”.
Pinnguaat qatsuppagu, isumalullunilu inersimasumullu attaveqalaarnissaq pisariaqartillugu, ilinniartitsisup toqqassavaa oqaloqatigiilaarnissaq qungujullunilu aperissaaq: ”Ilumoortumik annunnissat tamaajua? Takuuk uanga qanorilisinnaasunga. Ima annutsigisinnaavit?” Ilinniartitsisoq kiinarsorpoq Paninnguaq illartillugu. Taama ingerlaannassapput isumaata aaqqipallannissaanut, taava ilinniartitsisoq oqassaaq ”Qaagit, pinnguaqataaqqissavit?”
Kisiannili aliasuppat kamappalluunniit, ilinniartitsisoq susoqarneranik paasiniaassaaq tutsuiginartumillu oqaloqatigalugu
Video-mi uani takussavat isumassuisoq misikkarissoq. Malugiuk taassuma iliuutsini aamma piumasaqaatini naleqqussartarai meeqqap qanoq inneranut. Atisalersorneq nuannersumik pinnguarninngortinneqarpoq, tamanna meeqqap maanna misigisimaneranut naleqqummat.
3: MEERAQ MISIGINNEQATIGALUGU, MEEQQATUT MISIGINANI
Ilisimavaat meeraq inersimasumik toqqissisimasumik pisariaqartitsisoq, meeraq imaluunniit inuusuttoq qanoq misigigaluarpalluunniit ”paatsiveeruttussaanngitsumik”. Inuusuttoq kamappat imaluunniit neriuutissaarutiveqqappat isumassuisoq inuussuttumut misiginneqataassaaq, inuusuttutut misiginani. Meeraq puffassimagaluarpat kamakkaluarpalluunniit isumassuisoq taamaalissanngilaq. Eqqissisimasumik toqqissisimasumillu tunngavissaqartitsiinnassaaq, meeqqap qisuariaataanik inissaqartitsilluni maleruutiinnarnanilu. Isumassuisup meeraq naviissanngilaa kinguneqartitsiffigaluguluunniit, kisiannili aalajangersimalluni kiisalu meeqqamut inussiarnersumik eqqissisimasumillu oqaluussiinnarluni. Meeraq kamattoq isumassuisoq aamma kamalerpat meeraq toqqissisimajunnaarnerulissaaq.
Inuusuttorpassuit toqqissisimanngitsumik attaveqarnermi pissusilersuutillit pikkoriffigikkajuttarpaat inersimasut imminnut aqussinnaajunnaartinnissaat. Pikkoriffigikkajuppaat asuli oqalunneq oqallinnerlu allamut saasarlugu. Nakkaannartoornissaq ajornanngitsuararsuuvoq. Pingaaruteqarpoq pisumi nammineq misiginerup eqqumaffiginissaa.
Assersuut:
Isumassuisup David errueqquaa. Erngerluni akiuilerpoq: ”Erruerusunngilanga. Ippassaq aamma ikiuuppunga. Nammineerniarit. Sulisut suliassaat suliarinianngilakka – maaniinnersi akissarsiutigisarparsi.”
Isumassuisup David ajorsitsaartutut misigaa anillalaartariaqarlunilu anersaartoriartorluni. Pisumi misigissutsini aqussinnaajunnaangajappai, oqallinnerlu sakkortusipallassinnaavoq. Tamannali isumaqanngilaq tunniutiinnartoq, kisianni pisup aqussinnaaneranik angusaqarluni. Taamaalillutik saassussinerit sakkortusinngillat, aamma David eqqarsarnissamut periarfissinneqarpoq. Piffissaq ingerlatilaariarlugu immaqalu suleqammik oqaloqateqalaariarluni tunngavilersukkamik inussiarnersumillu oqaatsit uteqqinneqarsinnaapput.
Misiginneqataaneq meeqqatullu misiginnginneq isumaqarpoq nammineq qanoq innermik, namminerlu inissisimaneq misigissutsillu meeqqamut qanoq sunniuteqarnerinik eqqumaffiginninneq.
Malugiuk video-mi uani inuup isumassuisup eqqissisimanini pigiinnaraa naak meeqqat nuannaanngikkaluartut. Meeqqanut paasitippaa misigissusaat akuersaaramigit, kisiannili maliinnanngilai.
4: EQQARSARTAATSIT – EQQARSAATSINIK MISIGISSUTSINILLU EQQARTUINEQ
Isumassuisut soqutigisorujussuuaat meeraq/ inuusuttoq qanoq eqqarsarnersoq misiginersorlu, meeqqallu misigissusai eqqarsaataalu tarrarsorfiginiarsarissavaat oqaasertalerlugillu.
Ass. ilinniartitsisoq meeqqamut 1. klassimiittumut oqarsinnaavoq: ”Quluartutit siusinneruskkut tusaavakkit. Perlilerluni nerilluni iluartaqaaq. Takusinnaavara aamma illit iluarigit, ilaa?” Imaluunniit meeraq aneerluni qiulilerpat. ”Kakkaak, assannik malugisinnaavara qiulilertutit. Iluuakkunaqaaq. Aaqqatilissagaluarputit”.
Taamaasilluni ilinniartitsisup meeqqap paasinninnissaa ilinniartippaa, oqaatsit misigissutsillu qanoq ataqatigiinnersut kiisalu imminut allanillu paasinnissinnaanermik ilinniartillugu.
Taamatullu inuusuttup nammineq allallu misigissusaannik siunertaannillu paasinnissinnaassutsimik ineriartortitsinissaq pisariaqartippaa – misigissutsitit oqaasinngortikkit, inuusuttumi, inuilluunniit allat inuusuttup ilagisartagaani misigissutsit takusatit: ”Oqaluttuarputit Rasmus ilinnut nilliasoq illit pisuusutit ullumi atuarfiup silataanut anisitaammat. Takuara tupaallaatigilaarparalu suaartangajalluinnarmammi. Sooq taamaaliornersoq eqqoriarsinnaaviuk? Eqqarsarpit kamalluni, aliasulluni imaluunniit kanngusulluni taama qisuariartoq? Qanoq tassani misigivit?”
Video una takutitsivoq qanoq isumassuisup inuusuttunnguamik naalaarnersoq (tusarnaarnersoq) taassumalu misigissutsiminik misigisaminillu inuusuttunnguamut pingaaruteqartunik oqaasinngortitsinissaa qiimmassarlugu.