Casharka kalfadhiga 4/19

Hoyga Sugan iyo Sahaminta: Ciyaarta iyo xidhiidhka bulsho ee dadka kale

Haddii ilmuhu barto in laga fogaado/tago cabsi badan la’aan, waxaad u fidisay hooy sugan. Ilmaha salkiisu sugan yahay maaha inuu naftiisa ku daaliyo cabsida kala fogaanshaha, oohinta iyo dagaalka, wuxuu ku dareemaa ammaan. Markaa marka aad carruurta la shaqaynayso, waa in aad had iyo jeer ka bilowdaa in aad halkaas joogto oo aanad aad u dhaqdhaqaaqin. Haddii aad joogtid meesha aad u dhow ilmaha, ilmuhu wuu daganaan doonaa oo kama baqayaan inaad ka tagto.

Kaliya haddii aad siiso ubadka saldhig sugan, hab dhaqan kale waa aad hanan kartaa: Nidaamka Sahanka. Markaa waxaad “damaysaa” Nidaamka ku ladhnaanshaha adiga oo degan oo jooga, ka dibna si toos ah ayaad “shidaysaa” Nidaamka Sahanka.

Ilmaha aaminka ah ee leh daryeele jooga ah halka ay joogto waxuu ilmuhu bilaabayaan inay ka fogaadaan, wax ku ciyaaraan, wax bartaan, sahamiyaan aduunka, wax ka ogaadaan, la xidhiidhaan carruurta kale oo ay sameeyaan tijaabooyin yar yar.

Tan waxaa lagu magacaabaa dabeecadda sahaminta, waxayna aad muhiim ugu tahay korriinka ilmaha. Carruurta caafimaadka qabta waxay ku dheggaan daryeelayaashooda muddo gaaban ilaa ay ka dareemaan ammaan. Kadib waxay bilaabaan inay ciyaaraan, sahamiyaan, iwm. Tani waa habka kaliya ee ay ku baran karaan aduunka oo ay ugu dhiirigelin karaan baridda iyo barashada nolosha dambe. Markaa, carruurta aaminka ah wax badan ayay bartaan marka loo eego carruurta aan isku kalsoonayn ee tamartooda ku bixiya inay ka fogaadaan kala kala fogaanshaha/kala guurka.

Tusaale ahaan, waxaad u kaxaysaa ilmo koox cusub oo carruur ah. Marka hore, waxay ku dhegi doontaa lugtaada oo ooyi doonta (dhaqanka ladhnaanta), laakiin haddii aad isla goobta joogtid oo aad is dejiso, ilmuhu wuu kaa gurguuran doonaa, oo ku ciyaari doonaa alaabta ay ku ciyaaraan, oo uu xiriir la samaynayo carruurta kale (dhaqanka sahaminta). ). Haddii aad kacdo oo aad baxdo, ilmuhu wuxuu joojin doonaa sahaminta wuuna soo laaban doonaa oo mar labaad kugu dhejin doonaa si uu kaaga joojiyo inaad baxdo (dhaqanka lifaaqa).

 SU’AALO

• Ma xasuusataa inaad aragtay carruur kugu dheggan oo ooya markaad baxdo?

• Sideed ugu dhaqmi kartaa kala-fogaanshaha – ka tagista ilmo ama la-socoshada ilmo kale.

• Sideed ula sii joogtaa carruurta oo aad u siisaa “Base sugan” shaqadaada?

• Goorma ayaad aragtaa ilmo oo dareemaya ammaan aad u weyn oo uu kaa sii gurguuranayo oo uu bilaabay inuu la ciyaaro carruur kale ama alaab iyo agabka ay ku ciyaaraan?

• Sideed u samayn kartaa jimicsiga “peek-a-boo” iyo “Qarin oo raadso” hawl maalmeedkaaga?

• • Ma jiraan carruur aan sahamin oo aan cayaarin, balse mar walba kugu dheggan? Sideed uga dhigi kartaa inay dareemaan ammaan badan?

Tusaalaha saldhigga sugan iyo sahaminta: Halkan waxaad ku arkaysaa hooyo u samaynaysa saldhig sugan oo ilmaheeda. Fiidiyowga oo dheeraad ah waxaad ku arki doontaa sida uu ilmuhu u dareemayo ammaan oo uu ka fogaanayo hooyada oo uu bilaabay inuu kubad keligiis ku ciyaaro. Tusaale cad oo sahaminta ah.

SU’AALO

• Waa maxay xannaanada maalintan ay hooyada samaynayso si ay carruurtu u dareemaan ammaan?
• Waa maxay sababta habkan hab-dhaqanka (sagxada joogista, fadhida inta badan) ay carruurta uga dhigto inay sahamiyaan oo ay isku dayaan inay kubbadda helaan?
• Sidee u dhaqantaa marka carruurtu ooyaan sababtoo ah waan ka tagnay?
• Ma xanaaqdaa mise waad degan tahay?
• Carruurtu ma ku arki karaan inta badan marka ay soo jeedaan?
• Maxaa ku adag in la isku dayo in la sii joogo carruurta inta badan?

Liis-hubineedka loogu talagal fahamka

• Sideed ku garan kartaa hab-dhaqanka ku-xidhnaanta?
• Muxuu daryeel bixiyaha samayn karaa si uu ilmaha u siiyo saldhig sugan?
• Sideed u baraysaa carruurta inay kala tagaan iyagoon cabsi badan qabin?
• Sideed ku garan kartaa hab-dhaqanka sahaminta?
• Waa maxay sababta hab-dhaqanka sahaminta uu muhiim ugu yahay korriinka ilmaha?

WAX QABADYADA LA SOO JEEDIYAY

• Daawo fiidyowga muujinaya “Hoy sugan” hooyada xanaanaynta. U fiirso sida ay isku meel u joogto dabaqa oo ay u samaysato saldhig sugan. Carruurtu waxay bilaabaan inay sahamiyaan sababtoo ah aad uma dhaqaaqdo. Ka fiirso sida aad saldhig aamin ah ugu siin lahayd hawlahaaga carruurta aad daryeesho.

• Ka fiirso shaqadaada maalinlaha ah: Kadib markaad fahamto muhiimada ku-xidhnaanshaha iyo sahaminta, ma jiraan wax horumar ah oo aad rabto inaad ku samayso hawl maalmeedkaaga carruurta?

• Haddii ay sidaas tahay, ma dejin kartaa qorshe – maxaad samayn doontaa si ka duwan, goormaad bilaabi doontaa, sidee ku ogaan kartaa inaad haysatid natiijooyinka aan rabno? Miyaad u isticmaali kartaa kamarad duubista dhaqamadayada ka hor iyo ka dib samaynta isbeddelka?