Isomo rya 20/21

Urupapuro 7/7: Ibindi bikorwa byingirakamaro ku bana n’urubyiruko

Ibindi bikorwa byingirakamaro ku bana n’urubyiruko

Ibikorwa byo kugira ubuzima burambye no kwita kubusitani bw’ibidukikije

Raporo y’Ingamba za SOSCV 2030 ikubiyemo umurimo wo kwigisha abana ubuzima burambye. Muri iki gihe k’inganda n’imijyi, uduce twinshi twahumanyijwe n’imyuka mibi – uburinganire gakondo hagati yabantu na kamere bwarahungabanye. Igisekuru kizaza kigomba kubaka imyumvire yo kurengera ibidukikije kugirango bagarure uburinganire. Iri somo ritanga inkuru nibikorwa kubana, harimo nuburyo bashobora kwinjiza amafaranga make yo gutunganya ibirahuri na plastiki.

Mu kindi cyiciro kirambye (urashobora gutegura ibikorwa kugirango wige ubumenyi ngiro bwo guhinga ibidukikije, gusobanukirwa urusobe rwibinyabuzima, no kurinda umutungo kamere nkamazi, inyamaswa, nibimera.

Kwigisha abana nurubyiruko uburenganzira bwabo

Abana barerwa bafite uburenganzira bwo kumenyeshwa no kumvikana mubintu byose bigira ingaruka mubuzima bwabo, harimo ibyiciro byose byo kwimuka. Dukurikije Amasezerano y’uburenganzira bw’umwana, bafite uburenganzira “to bwo kwigaragaza mu bwisanzure, kugishwa inama no kugira ibye/ibitekerezo bye byazirikanwe mu buryo bukurikije ubushobozi bwe bugenda bwiyongera, kandi ashingiye ku kubona amakuru yose akenewe. Imbaraga zose zigomba gukorwa kugirango izo nama nogutanga amakuru bikorwe mururimi rwabana bahisemo ” Nyamuneka reba urupapuro rwa gatandatu. Abana b’Abanyafurika nabo barinzwe n’amasezerano nyafurika y’abana. Hano, Dr. Elvis Fokala asobanura uburyo ayo masezerano yombi ashyirwa mu bikorwa mu ngo za Afurika, n’uburyo abarezi n’ababyeyi bafite inshingano zo kwigisha ubwo burenganzira abana babo.

Ibikorwa kugirango abana bumve kandi bakurikize uburenganzira bwabo mugihe barerwa

Mubikorwa bya buri munsi, abana ntibagomba kwiga gusa kuburenganzira bwabo – bagomba no kwiga kubikora mumuryango. Nigute ibyo byakorwa?

Dore verisiyo yoroshye yuburenganzira kubana ushobora gucapa no kumanika kurukuta.

Mugutanga uburenganzira bumwe icyarimwe ukaganira kubyo bivuze murugo, abana barashobora kumva ibisobanuro. Kurugero, urashobora kwerekana abana nuburenganzira bwo kumvikana kubitekerezo byabo. Ibi bivuze ko bagomba kwitabira no kwiga kumvikana kubyemezo byurugo bya buri munsi.

Ibikorwa byo kugira ijambo murugo rwa buri munsi

Kurugero, baza muruziga ibyo buri mwana ashaka gukora kugirango basangire, n’impamvu batekereza ko aribyiza kubuzima bwumuryango. Babasabe kudahagarika undi, ahubwo bumve undi. Noneho tora amajwi yicyemezo cya nyuma. Babwire ko niba bashobora gutega amatwi no kumvikana, bashobora guhitamo. Niba atari byo, uzafata icyemezo. Iyi moderi – yiga kumvikana, kwerekana ibitekerezo byawe, no kwemeranya no gutora – irashobora gukoreshwa mubyemezo byose byo murugo.

 

 

Gahunda y’akazi Ingingo D: Ikiganiro mumatsinda kubikorwa byo gutegura

Dore incamake ushobora guhitamo muri:

  • Guhugura ubumenyi bufatika murugo nimikino kubana bato cyangwa ingimbi
  • Ibikorwa byo gukora ubuzima burambye nubusitani bwibidukikije
  • Kwigisha abana n’urubyiruko uburenganzira bwabo nuburyo bwo kubikora

Mugihe wahisemo ingingo, nyamuneka kora gahunda yukuntu nigihe uzakorana ninsanganyamatsiko.