ክፍለ ጊዜ14/21

በጉርምስና ወቅት ስለሚፈጠሩት ነገሮች ዕውቀት ማስጨበጫ ብዙ መንገዶች አሉ። አንዳንድ ጊዜ በቤተሰቡ ውስጥ ያሉ በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያሉ ልጆችን አንድ ላይ አድርጎ ማነጋገር አግባብ ሊሆን ይችላል፤ አንዳንድ ጊዜ ደግሞ እያንዳንዱን በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያለ ልጅ ለየብቻ ማነጋር ተመራጭ ሊሆን ይችላል። ቀለል ያለ ጊዜ (ለምሳሌ የቤት ውስጥ ሥራዎችን አብራችሁ ስትሰሰሩ) መርጣችሁ ብታደርጉት በጣም ቀላል ይሆናል። አንዳንድ የአደራ ቤተሰብ ወላጆች ደግሞ በጠረጴዛ ዙሪያ አብረው ተቀምጠው ሻይ ወይም ቡና እየጠጡ እያሉ ማድረጉ ጥሩ ተሞክሮ ይሆንላቸዋል። ለአንዳንድ ሰዎች አንድ የግል ታሪካቸውን በመናገር መጀመር በጣም ሊቀላቸው ይችላል።

በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያለው ልጅ እንዲህ ላለው ውይይት ዝግጁ እንደሆነ እና ከእናንተ ጋር ባለው ግንኙነት ውስጥ መተማመን እንደሚሰማው ማስተዋል አስፈላጊ ነው። ለማዳመጥ እና ለማውራት ዝግጁ መሆናችሁን በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ላለው ልጅ ንገሩት እና በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያለው ልጅ ከሌላ አዋቂ ጋር ወይም ሌላ ጊዜ ላይ ቢያወራ ይበልጥ ደህንነት የሚሰማው ከሆነ ያንን እሺ ብላችሁ ተቀበሉ።

አማራጭ እንክብካቤ ላይ ያሉ ብዙ በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያሉ ልጆች ከዕኩዮቻቸው ግሩፖች ለሚደርስባቸው ግፊት በተለይ ተጋላጭ በመሆናቸው ደህንነቱ አስተማማኝ ያልሆነ ድርጊት ይፈጽማሉ። ይህም አብዛኛውን ጊዜ በህጻንነታቸው ባሳለፉት አሰቃቂ ተሞክሮ የተነሳ ለራሳቸው ዝቅተኛ ግምት ስለሚሰጡ ነው። አንዳንዶቹ በግሩፑ ውስጥ ተቀባይነት ለማግኘት ምንም ነገር ያደርጋሉ። ከእኩዮቹ ግሩፕ ግፊት እየተደረገበት እንደሆነ ሲሰማው የማይታለፉ መስመሮችን የማስቀመጥ መብት ያለው ስለመሆኑ በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያለ ልጃችሁን ማነጋገር አስፈላጊ ነው።

እንክብካቤ ሰጪዎች እንደመሆናችሁ መጠን እራሳችሁ በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ከነበራችሁበት ጊዜ የተወሰዱ ምሳሌዎችን በመጠቀም በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያለውን ልጅ ልታነጋግሩት እና አጋጥመዋችሁ የነበሩ ፈታኝ ሁኔታዎችን ልታካፍሉት ትችላላችሁ። ለምሳሌ ከዕኩዮቻችሁ ጋር የነበራችሁ ግንኙነት ምን ሆነ? ከዕኩዮቻችሁ ጫና ደርሶባችሁ ነበር? ከወላጆቻችሁስ?

አደገኛ የሆኑ ተግባራትን “አልፈልግም” ማለት የሚችልባቸው መንገዶችን እንዲያገኝ በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያለ ልጃችሁን አግዙት እንዲሁም ለእሱ ትክክል እንደሆነ የሚሰማውን ነገር መለየት እንዲችል ድጋፍ አድርጉለት። ከዕኩዮቻቸው ከሚደርስባቸው ማጓጓት ጋር የተያያዙ አደገኛ ድርጊቶች ለወደፊት ተስፋቸው እና ህልማቸው እንቅፋት የሚሆኑ ከሆነ እምቢ ማለት እንዲችሉ አግዟቸው። የወደፊት ህይወታቸው ምን እንዲመስል እንደሚፈልጉ አዋሯቸው። ሁሉም ህልም ጥሩ ህልም ነው። እናንተ ለእነሱ የወደፊት ህይወት ያላችሁ ህልም የተለየ ሊሆን ይችላል፤ ግን ምንም ችግር የለውም። ዋናው ነገር በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያለው ልጅ እናንተ እንደምትደግፉት የሚሰማው እና ሁል ጊዜም ከጎኑ ሆናችሁ ሳትፈርዱበት አመራር እንደምትሰጡት ማወቁ ነው።

ለመድገም ያህል፡- በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያለ ልጃችሁ ሌላ አዋቂን ማናገርን የሚመርጥ ከሆነ ያንን ውሳኔውን ደግፉ።

እርምጃ 1 እና 2 መተማመን እና ግልጽነት እንዲኖራችሁ ካደረጓችሁ ስለ ግብረ ሥጋ ግንኙነት እና የስነ ተዋልዶ ጤና እንዲሁም ኮንዶም እና የወሊድ መቆጣጠሪያ ስለመጠቀም ልታወሩ ትችላላችሁ፤ ይህም በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ላሉ ልጆች በጣም ጥንቃቄ የሚጠይቅ ርዕሰ ጉዳይ ነው።

የወሊድ መቆጣጠሪያ የሚመለከተው እርግዝናን እና በግብረ ሥራ ግንኙነት የሚተላለፉ በሽታዎችን መከላከልን ነው። ስለ ወሊድ መቆጣጠሪያ እና ደህንነቱን መጠበቅ ስለሚችልበት መንገድ በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያለ ልጃችሁን ልታነጋግሩት ትችላላችሁ። በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ላሉ ልጆች ከግብረ ሥጋ ግንኙነት ጋር ስለተያያዙ ባህሪዎች እንድታሳውቁ ሊያነሳሷችሁ የሚችሉ ተጨማሪ ሀሳቦችን የሚከተለውን ማስፈንጠሪያ በመጠቀም ማግኘት ትችላላችሁ፡- ./1-1_sexual-behaviour-and-contraception/

ምን አልባትም በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያሉ ልጆቻችሁን እንድታናግሩ ሊረዷችሁ የሚችሉ የተወሰኑ ልምዶች ያሏቸው ሰዎችን በማህበረሰባችሁ ውስጥ ማግኘት ትችላላችሁ? በጣም በልጅነታቸው ልጅ የወለዱ ሰዎች፣ ከኤች.አይ.ቪ ጋር አብረው የሚኖሩ ሰዎች፣ ወዘተ ማለት ነው።

በእንክብካቤ ላይ ያሉ በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያሉ ልጆችን ያለዕድሜያቸው ለማርገዝ እና በግብረ ሥጋ በሚተላለፉ በሽታዎች ለመጠቃት አብዛኛውን ጊዜ የሚዳርጋቸው የዕውቀት ማነስ እና ግልጽ ውይይቶችን ያለማድረግ እንደሆነ ጥናቶች ያሳያሉ። በመሆኑም እራሳቸውን መጠበቅ ስለሚችሉበት መንገድ በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ላሉ ልጆች ማሳወቅ ወሳኝ የሆነ ጉዳይ ነው። እራሳችሁ በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ እያላችሁ ከነበራችሁ ተሞክሮ የተወሰዱ ምሳሌዎችን ወይም ከማህበረሰቡ የተወሰዱ ምሳሌዎችን ልትጠቀሙ ትችላላላችሁ። ምን አልባት በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያሉ ልጆችን ሰብስቦ ሊያሳውቃቸው የሚችል ነርስ ታውቃላችሁ? በዚህ ፈታኝ ወቅት በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ላሉ ልጆች አመራር ለመስጠት ምርጡ መንገድ ከእውነተኛ ህይወት የተወሰዱ ምሳሌዎችን መጠቀም እና ግልጽ አቅጣጫ መስጠት ነው። አንድ በኬንያ የሚገኝ በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያለ ልጅ እንዲህ ብሏል፡- እኛን በአሥራዎቹ ዕድሜ ውስጥ ያለን ልጆችን ካለማቋረጥ አነጋግሩን እንዲሁም ስንሳሳት አርሙን። አመራር ማግኘት በከፍተኛ ሁኔታ ያስፈልገናል።